فیلترشکن در دنیا راهی است برای برقراری ارتباط امن بین دو نقطه اما در ایران فیلترینگ آن را به ابزاری برای ایجاد ناامنی و گسترش بدافزارها تبدیل کرده است.
با فلیترشدن پلتفرم‌های ارتباطی پرطرفدار و برخی سایت‌های مطرح مانند یوتیوب، استفاده از فیلترشکن توسط کاربران ایرانی به شدت افزایش یافته و این ابزار از ماهیت اصلی خود خارج شده است.
VPNها که ساختار و کارکرد خاصی برای ایجاد ارتباط امن دارند، در ایران عمدتا برای دور زدن فیلترینگ سایت‌ها و اپلیکیشن‌ها استفاده می‌شوند و به گسترش بدافزارها در تلفن همراه کاربران نیز منجر شده‌اند. تداوم فیلترینگ و نیاز جامعه به فیلترشکن، بازار گسترده‌ای نیز برای این پدیده به وجود آورده است. در سال گذشته گزارشی مبنی بر بازار ۳۰ هزار میلیاردی فیلترشکن منتشر شد، اما هنوز مشخص نیست حجم واقعی این بازار پرخطر به چه رقمی رسیده. دامنه این تضاد تا مجلس نیز کشیده شده است و برخی نمایندگان مجلس ضمن انتقاد از حجم فروش فیلترشکن‌ها از وزیر ارتباطات راهکاری برای حل این مشکل، طلب کرده‌اند.
آنگونه که چندی پیش اعتماد گزارش داد، اگر گزارش یکتانت مبنی بر اقتصاد 25 تا 30 هزار میلیاردی فیلترشکن را در نظر بگیریم، با این رقم می‌توان هزینه ساخت ۱۰۰ بیمارستان ۱۰۰ تخت خوابی و همچنین شش هزار آپارتمان، پرداخت مستمری افراد تحت پوشش کمیته امام (ره) برای یک سال و واریز یک ماه یارانه ۷۹ میلیون نفر را تامین کرد.
فیلترشکن ها چگونه کار می‌کنند؟
مهدی مصلحی کارشناس امنیت سایبری، درباره ساختار VPNها و روش استفاده صحیح از آن به «تجارت‌نیوز» گفت: «اکنون از دید عموم، کلمه VPN با دور زدن فیلترینگ پیوند خورده است، اما فیلترشکن از نظر فنی، ابزاری است که ارتباط دو نقطه را به صورت امن پیاده‌سازی می‌کند. بسیاری از بانک‌ها و شرکت‌های چند شعبه‌ای، برای ارتباط بین ساختمان مرکزی با شعبه‌های خود، از این ابزار استفاده می‌کنند و ساختار استانداری در دنیای امنیت است.»
او افزود: «در ایران استفاده غیرفنی و غیرمتعارف از VPNها در حوزه فیلترینگ رواج بیشتری دارد. در این میان، بسیاری از مردم نمی‌خواهند هزینه‌ای برای فیلترشکن‌ها پرداخت کنند، چون ممکن است آدرس آی پی آن مسدود شود، بر همین اساس به فیلترشکن‌های رایگان رو آورده‌اند. این فیلترشکن‌ها خطرات بسیار زیادی برای کاربران موبایل و سیستم‌ها دارد.»
از حملات سایبری تا بدافزارها
مصلحی در مورد خطرات استفاده از فیلترشکن های ناامن به موضوع حملات سایبری اشاره کرد و توضیح داد: « بعد از اتصال فیلترشکن‌ها، هکر‌ها و کسانیکه آنها را طراحی کرده اند، موبایل و سیستم را برای یک سری حملات از نقاط مختلف به دست می‌گیرند. البته تمام فیلترشکن‌ها اینطور نیست، اما عموما موبایل ما تبدیل به یک زامبی می‌شود که گروهی با استفاده از آن فیلترشکن می‌توانند به انجام یک سری حملات اقدام کنند و این موضوع، خطرات حقوقی و امنیتی دارد.»
او در ادامه در رابطه با خطر فیلترشکن‌های غیراستاندارد بیان کرد: «در کشور ما دلالان فیلترشکن‌ها توان زیادی دارند و با راه‌اندازی این موارد یا مردم را مجبور می‌کنند که هزینه‌های گزاف پرداخت کنند یا درگیر فیلترشکن‌های خطرناک شوند که می‌تواند سایت‌های بانک‌ها را نیز تهدید کند. در کل مسیری که اکثریت کاربران اینترنت با استفاده از فیلترشکن‌ها استفاده می‌کنند، مسیر نامناسبی است.»
به گزارش تجارت‌نیوز، در ماه‌های گذشته، رسانه‌های به نقل از شرکت امنیتی کسپرسکی اعلام کردند که ایران بالاترین سهم آلودگی موبایل‌ها به بدافزارها را در جهان دارد. کارشناسان دلیل اصلی این شرایط را شیوع استفاده از فیلترشکن‌ها در کشور می‌دانند. حتی چندی پیش، پلیس فتا برای مقابله با چالش بدافزارها، از آنتی‌ویروسی به نام «فارز» برای نصب روی موبایل رونمایی کرد. اما در همان زمان، حامد بیدی، مدیر سایت کارزار و کارشناس فناوری اطلاعات به تجارت‌نیوز گفت که این طرح به موفقیت نمی‌رسد؛ چرا که ریشه شیوع بالای بدافزارها در موبایل کاربران ایرانی فیلترینگ است. ضمن اینکه نگرانی‌هایی در این مورد نیز وجود دارد که فارز به ابزاری برای اعمال قوانینی چون صیانت و رصد و پایش شهروندان تبدیل شود. به اعتقاد او، «تا زمانی که گوگل پلی در ایران مسدود است و فیلترینگ تا این حد گسترده، به طور کلی صحبت از امنیت کاربران معنایی ندارد.»
اقتصاد وسوسه‌کننده فیلترشکن
او در رابطه با اقتصاد فیلترشکن نیز گفت: «صحبت‌های مختلفی از حجم اقتصاد فیلترشکن از ۱۰ سال پیش تاکنون مطرح شده است؛ اما نمی‌توان به هیچکدام اعتماد کرد. با این حال، عدد آنقدر بزرگ است که سوداگران را وسوسه کند تا پول زیادی به دست بیاورند و مردم هم مجبور به استفاده از فیلترشکن نا امن هستند.»
این کارشناس امنیت سایبری، در ادامه توضیح داد: «فیلترینگ در بعضی کشورهای جهان راهکاری برای کنترل و ایجاد محدودیت بوده است. برای مثال چین موفق‌ترین کشور در فیلترینگ محسوب می‌شود؛ اما این کشور هر پلتفرم‌ی را که محدود می‌کند، یک جایگزین قابل اعتماد با کارایی خیلی مناسب را برای آن در اختیار کاربران قرای می‌دهد.»
مصلحی گفت: «در کشورهای دیگر نیز تجربه فیلترینگ وجود دارد؛ مخصوصا کشورهای بلوک شرق این کار را از گذشته می‌کردند. روسیه با توجه به درگیری که با اروپا دارد، بسیاری از سرویس‌ها را فیلتر کرده اما در مجموع نمی‌توان گفت که کشوری در این حوزه موفق است. اگر منظور به دسترسی سطح بالا باشد، چین موفق است، اما مهم جایگزین کردن یک پلتفرم بومی و داخلی با کارآیی درست و حسابی است که مردم را تشویق به استفاده از پلتفرم داخلی کند. این موضوع در بسیاری از کشورها رخ نداده است.»
/ تجارت نیوز
