۵۰ سال پیش اولین تماس از طریق تلفن همراه بین دو رقیب انجام شد، که هر دو در حال توسعه و ساخت فناوری تلفن همراه بودند. از آن زمان به بعد، این دستگاه‌ها کاربردهای غیرمنتظره‌ای در زندگی ما پیدا کردند.
در سال ۱۹۷۳، جوئل انگل، مهندس آمریکایی که بر روی برنامه‌های آپولو ناسا کار می‌کرد، تلاش می‌کرد تا اولین تلفن همراه دستی جهان را درست کند. او چندین دهه قبل، با تحقیقاتی که در محل کارش یعنی آزمایشگاه‌های بل انجام داده بود، توانسته بود تلفن‌های ماشینی را درست کند و امکان برقراری تماس در حین حرکت را فراهم کرده بود. اکنون تیم او در تلاش بودند که یک گام فراتر رفته و این فناوری را به دستگاهی تبدیل کنند که می‌توان آن را در همه جا حمل کرد.
اما در تاریخ ۳ آپریل، تلفن ثابت آزمایشگاه او زنگ خورد. او گوشی را برداشت.
صدای آن طرف خط گفت:« سلام جوئل، من مارتی کوپر هستم، مدیر یک گروه تحقیقاتی رقیب در شرکت الکترونیکی و رادیویی موتورولا. من با یک تلفن همراه با شما تماس گرفته‌ام. اما این تلفن، یک تلفن همراه واقعی، شخصی، دستی و قابل حمل است!»
کوپر مسابقه را برده بود. او در مقابل عکاسان و خبرنگاران ایستاده بود و از روبروی هتل هیلتون میدتاون در خیابان ششم نیویورک، و از فاصله ۴۸ کیلومتری آزمایشگاه بل در نیوجرسی، با انگل تماس گرفت و انگل در طرف دیگر خط بی صدا ایستاده بود. به زودی امکان برقراری ارتباط با یک نفر، و حتی چند نفر بطور همزمان، از هر کجا و در هر زمانی وجود خواهد داشت. به دنبال آن، امکان ارسال پیام‌های متنی کوتاه، و بعدها ارسال عکس و نهایتا ایموجی‌ها فراهم شد. و به این ترتیب تلفن‌های همراه نحوه ارتباط ما انسان‌ها را با یکدیگر به شکلی نوین تغییر دادند.
اکنون پنجاه سال از آن تماس مهم کوپر می‌گذرد، و تلفن‌های همراه به شکل فوق‌العاده‌ای قابلیت‌های بسیار زیادی برای انجام چندین کار پیدا کرده‌اند. آنها زندگی ما را به طور اساسی تغییر داده‌اند، و این تغییرات گاهی به روشی غیرمنتظره خود را نشان می‌دهند.
نمونه اولیه تلفن همراه کوپر شبیه یک آجر و به رنگ بژ بود. این تلفن دارای یک آنتن بلند بود و صفحه نمایشی نداشت. در واقع تلفن او وسیله چشمگیر و خاصی نبود، اما لحظه‌ای به یادماندنی را ثبت کرده بود. تماس پیروزمندانه کوپر با انگل، اولین تماس تلفن همراه دستی بود.
با اینکه دولت ایالات متحده از این پروژه حمایت می‌کرد، اما چالش‌های فنی و نظارتی زیادی وجود داشت. ۱۰ سال دیگر طول کشید تا این دستگاه در دسترس مصرف‌کنندگان قرار بگیرد. اما عصر تلفن‌های همراه آغاز شده بود، و این، سرآغاز دوره‌ای بود که این دستگاه‌ها تغییرات عمیقی در زندگی ما ایجاد کردند.
ساخت اولین نمونه‌های بعدی، کاری پرزحمت و گران بود. لزلی هادون، مدرس رسانه و فناوری در دانشکده اقتصاد لندن، اولین خریدار آن بود. او در اواخر دهه ۱۹۸۰ مبلغ ۳۰۰ پوند (تقریبا معادل ۵۰۰ دلار آن زمان) را پرداخت کرد.
هادون می‌گوید:« می‌توانستم انگشتانم را دور آن حلقه کنم. در آن زمان این تلفن‌ها به اندازه یک نصفه آجر بودند و نمی‌توانستید آن را در جیب خود بگذارید.»
کریستوفر ویندمیل، مدرس ارشد علوم کامپیوتر در دانشگاه داربی، انگلستان می‌گوید: «در آن مرحله، عملکرد تلفن‌های همراه این بود که جایگزین تلفن‌های ثابت شوند. در واقع آنها تلفن‌های بدون سیم بودند. امکانات دستگاه‌های اولیه در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۸۰ بسیار کم و محدود بود.»
اما این آغاز ساده به زودی فراموش شد. گوشی‌های نوکیا N95 در سال ۲۰۰۶ وارد بازار شدند، آنها دارای رادیو FM، صفحه نمایش رنگی، بلندگوهای استریو و دوربین فیلمبرداری بودند. همچنین دسترسی کندی به اینترنت داشتند. این گوشی‌ها برای چندین ماه، بهترین گوشی‌های بازار بودند. اما در ژوئن سال بعد، شرکت اپل، گوشی‌هایی به نام آیفون را به نمایش گذاشت. اکنون در دهه ۲۰۲۰، گوشی‌های آیفون در سرتاسر جهان وجود دارند و نام N95 به نام نوعی ماسک صورت، تبدیل شده است.
اما گوشی‌های N95، همانند آیفون، در زمان خود نمونه‌های پیشرو و با کیفیت‌تری نسبت به نمونه‌های پیش از خود بودند. آنها فقط تلفن نبودند، بلکه ترکیبی بودند از طیف گسترده‌ای از فناوری‌های مختلف. ویندمیل می‌گوید سرعت تراشه‌ها و ترانزیستورهای کامپیوتری بالا رفته و اندازه آنها کوچک‌تر شده‌اند، و این عملکرد دستگاه‌های حاوی این تراشه‌ها را بسیار بهبود بخشیده است. او می‌گوید: «ما قدرت پردازش بیشتری روی آنها خواهیم داشت و توانایی بیشتری برای قرار دادن حسگرها در داخل آنها داریم.»
بنابراین گوشی‌های هوشمند اولیه شامل مرورگرهای اینترنتی، دوربین، امکان مکان‌یابی، چراغ‌قوه، بلوتوث و شتاب‌سنج هستند، مدارهایی که می‌توانند تشخیص دهند که تلفن در چه زاویه‌ای نگه داشته می‌شود و به دستگاه اجازه می‌دهد نمایشگر شما را به طور خودکار از حالت عمودی به حالت افقی تغییر دهد. این فناوری‌ها از آن زمان بسیار پیشرفت کرده است.
تلفن‌های هوشمند امروزی، برای ما مانند مراکز بانکی، دستیاران شخصی، سینماهای جیبی و پخش‌کننده موسیقی هستند. آنها دارای ژیروسکوپ(وسیله‌ای برای اندازه‌گیری یا حفظ جهت)، فشارسنج، دماسنج، مغناطیس‌سنج، حسگر مادون قرمز و حسگر اثر انگشت هستند.
با تغییر شدت و فرکانس ارتعاشات، آنها حتی می توانند حس “بافت”های مختلف را بر روی صفحه نمایش ایجاد کنند.
به لطف خدمات اینترنت 5G سرعت اینترنت موبایل‌ها بسیار زیاد شده و سازندگان این خدمات اینترنتی، از عرضه شبکه‌های 6G در سال‌های آینده صحبت می‌کنند که به مراتب سرعت را بالاتر خواهد برد. قدرت محاسباتی در تلفن‌ها نیز افزایش یافته است و بسیاری از نرم‌افزارهای جدید و نوآورانه، راه‌های خلاقانه‌ای را برای استفاده از این دستگاه‌ها ایجاد کرده‌اند.
استفاده در علوم پزشکی
در جراحی مغز، آیفون‌ها جای تجهیزات گران قیمتی را می‌گیرند که فیلم‌های گرفته شده توسط آندوسکوپ‌ها را نمایش می‌دادند. در طول همه‌گیری کووید-۱۹، مهندسان نرم‌افزار توانستند با استفاده از بلوتوث، و سیستم‌های ردیابی تماس تشخیص دهند که چه زمانی در مجاورت افراد آلوده بوده‌ایم. همچنین تماس ویدیویی به پزشکان این امکان را می‌دهد تا با بیماران در مناطق دورافتاده ارتباط برقرار کرده و بیماری آنها را تشخیص دهند.
ترکیب هوش مصنوعی با قابلیت جمع‌آوری اطلاعات فوق‌العاده، توسط گوشی‌های هوشمند، فرصت‌های دیگری را خلق می‌کند. یک استارت آپ بریتانیایی به نام Novoic از یادگیری ماشینی، برای تشخیص علائم اولیه بیماری آلزایمر با تجزیه و تحلیل گفتار ضبط شده در تلفن همراه استفاده می‌کند.
همچنین تجهیزات GPS موجود در تلفن‌های همراه به ما اجازه می‌دهد تا از آنها به عنوان Sat-nav(مسیریاب ماهواره‌ای)استفاده کنیم. اما فناوری‌هایی در تلفن‌های همراه، ویژگی‌های ناوبری را فراهم کرده است که کمتر از Google Maps شناخته شده‌اند، ولی برای کاربرانشان بسیار ارزشمند هستند؛ مثلا مواردی که ناوبری لمسی را برای نابینایان فراهم می‌کند.
محققان از قابلیت‌های ارتعاشی بکار رفته در اکثر تلفن‌های هوشمند مدرن، برای ایجاد معادل دیجیتالی از نقشه‌های لمسی استفاده کرده‌اند تا افراد مبتلا به اختلالات بینایی بتوانند از آن استفاده کرده و مسیر خود را در محیط اطراف احساس کنند. حتی با تغییر شدت و فرکانس ارتعاشات، آنها می توانند حس “بافت” های مختلف را روی صفحه نمایش ایجاد کرده، تا یک کاربر راه خود را در طول مسیر احساس کند، و نشانه‌ای از ویژگی‌ها یا نقاط خاصی را که کاربر ممکن است بخواهد از آنها آگاه باشند دریافت کند. اپلیکیشنی با نام HapticNav، یک گام فراتر رفته و با وصل شدن به مچ بندی که افراد از آن استفاده می‌کنند، آنها را توسط ارتعاشات به مقصد هدایت می کند.
با این حال، از تلفن‌های همراه در کلاس‌های مدرسه استقبال چندانی نمی‌شود، زیرا به عنوان یک عامل حواس پرتی برای دانش‌آموزان محسوب می‌شود. در حالیکه آنها می‌توانند به عنوان عاملی برای یادگیری تعاملی کاربرد داشته باشند.
اپلیکیشن‌هایی مانند Duolingo برای یادگیری زبان ساخته شده‌اند، و برخی برنامه‌های دیگر مانند اپلیکیشن Complete Anatomy، فرصتی عالی برای دانشجویان پزشکی است تا با چند کلیک در مورد عملکرد پیچیده بدن انسان بیاموزند. ویندمیل می گوید: «در این اپلیکیشن می‌توانید ببینید که عضلات چگونه حرکت می‌کنند. یا می‌توانید استخوان‌ها را خرد کرده و ببینید از چه چیزی ساخته شده‌اند.”
به گفته او: چنین اپلیکیشن‌هایی، برنامه‌های آموزشی را قابل دسترس‌تر می‌کنند. با استفاده از آن دیگر شما نیاز به کامپیوترها یا هدست‌های گران‌قیمت نخواهید داشت. شما می‌توانید یک واقعیت افزوده(augmented reality) یا یک واقعیت مجازی را در هر دستگاهی داشته باشید.
ویندمیل به یک اپلیکیشن انیمیشن افزوده، اشاره می‌کند که توسط محققان دیزنی برای کودکان ساخته شده است. در این اپلیکیشن نقاشی‌های شخصیت‌های کارتونی با رنگ کردن آنها بر روی صفحه نمایش گوشی، زنده می‌شوند.
کمتر موضوعی را پیدا می‌کنید که توسط تلفن‌های هوشمند دست نخورده باقی مانده باشد. این تلفن‌ها حتی واسطه‌ای برای ارتباط ما با طبیعت شده‌اند. بسیاری از ما، از برنامه‌هایی مانند PictureThis یا Google Lens را برای شناسایی گیاهان استفاده می‌کنیم. همچنین کشاورزان می‌توانند با استفاده از برخی برنامه‌ها در تلفن همراه خود برای شناسایی علف‌های هرز، بیماری‌ها، آفات و نشانه‌های استرس در مزارع خود استفاده کنند.
کشاورزان از ابزارهای متکی به تلفن برای مدیریت برنامه‌های آبیاری استفاده کرده و با کمک تلفن‌های خود از داده‌های ایستگاه‌های هواشناسی محلی استفاده می‌کنند. امروزه دانشمندان می‌توانند از طریق داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط اسکنرهای LiDAR که در بسیاری از تلفن‌های همراه پیشرو، از جمله آیفون‌های جدید وجود دارد، بر میزان تجزیه کربن و سلامت عمومی جنگل نظارت کنند.
LiDAR مخففLight Detection and Ranging” ” یکی از فن‌آوری‌های سنجش از راه دور است و از لیزر پالسی برای اندازه‌گیری فاصله استفاده می‌کند تا بتواند خیلی سریع یک مدل دیجیتال سه بعدی از یک شی یا یک اتاق بسازد. به عنوان مثال، این کاری است که اپلیکیشن IKEA Place را قادر می‌سازد تا نشان دهد که یک مبل در خانه شما چگونه خواهد بود.
محققان دانشگاه کمبریج راهی برای استفاده از این حسگرهای تلفن پیدا کرده‌اند تا با آن قطر درختان جنگل را اندازه‌گیری کنند و به این روش بتوانند سلامت درختان جنگل را تخمین بزنند.
اما این تلفن‌ها علاوه بر این مزایا، چالش‌هایی را نیز به همراه دارند. ترس فراگیر در مورد اثرات سوء “اعتیاد” به گوشی‌های هوشمند در اثر دسترسی راحت آنها به رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام و توییتر یکی از آنهاست. اما شواهد مستند برای اینکه چگونه تلفن‌های همراه بر سلامت روان کودکان تأثیر می گذارد، متناقض است.
با این حال، با پیشرفت تلفن‌های هوشمند، قابلیت‌های کاربردی آنها برای حل مسائل نیز افزایش می‌یابد.
الیزابت ووک، نویسنده کتاب «گوشی هوشمند:آناتومی یک صنعت» می‌گوید: اکنون شکل اکثر تلفن‌های همراه مانند یک صفحه مستطیلی است و اکثر آنها شبیه به هم و همانند یک قطعه شکلات هستند. آنها می‌توانند یک‌بار دیگر جای خود را به نسل جدیدی از تلفن‌های تاشو بدهند که اندازه نمایشگرهای آنها بسیار بزرگتر است و در داخل جیب هم جا می‌شوند.
به عقیده وویک، عینک‌های هوشمند نیز چنین هستند؛ تغییری که نشان‌دهنده انتقال قابلیت‌های گوشی‌های هوشمند به فناوری پوشیدنی است. او می‌گوید: گوگل گلس(عینک گوگل) یک شکست بزرگ بود، اما در واقع دلایل منطقی زیادی برای استفاده از عینک هوشمند وجود دارد.
به این ترتیب، وقتی که صدا می‌تواند مستقیما به گوش شما برسد و تصاویر می‌توانند در مقابل دیدگان شما قرار بگیرند تا بتوانید مسیریابی کرده، خرید کنید و یا حتی افراد را تشخیص دهید، چرا باید به دنبال یک دستگاه(گوشی) در جیب خود بگردید!
