سخنگوی متا اعلام کرد که این شرکت در حال بررسی ایجاد یک شبکه اجتماعی مبتنی بر متن مستقل است که در آن عموم کاربران می‌توانند علایق خود را به‌روزرسانی کنند و به اشتراک بگذارند. ازآنجاکه شبکه‌های اجتماعی متا در میان کاربران در سراسر جهان محبوبیت بالایی دارند، انتظار می‌رود که این پلتفرم جدید با اقبال خوبی مواجه شود و بتواند رقیب جدید و قدرتمندی برای توییتر باشد. ایلان ماسک، مدیر عامل جدید توییتر از زمان خرید این شبکه اجتماعی با تصمیمات هیجانی خود باعث شده است این شبکه اجتماعی محبوبیت خود را در میان کاربران و اقشار مختلف از دست بدهد.
روزهای تاریک توییتر
در ماه‌های اخیر، شرکت‌های مختلف از شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز خود رونمایی کردند. این شرکت‌ها می‌خواهند با ارائه پلتفرم‌های غیرمتمرکز، آزادی بیشتری به کاربران برای انتشار تجربیات و روزمرگی‌های خود در شبکه‌های اجتماعی بدهند. درحالی‌که توییتر تحت رهبری ایلان ماسک تلاش می‌کند تا نفوذ خود را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین پلتفرم‌های اجتماعی مبتنی بر متن در دنیای دیجیتال حفظ کند؛ گروه‌های حقوق مدنی در اعتراض به تصمیم ماسک برای اخراج هزاران کارمند و کاهش شیو‌ه‌های تعدیل محتوای شرکت، خواستار تحریم بازاریابی این شرکت شدند. در همین راستا تبلیغات در توییتر به‌شدت کاهش یافته است. بر اساس داده‌های شرکت تحلیلی Insider Intelligence، به نظر می‌رسد رشد کاربران در توییتر متوقف شده است. طبق پیش‌بینی‌های این شرکت در سال۲۰۲۳ تعداد کاربران این شبکه اجتماعی نزدیک به ۴درصد کاهش پیدا خواهد کرد.
حالا متا هم در کنار سایر شرکت‌های فناوری وارد بازار رقابتی برای ارائه یک پلتفرم مبتنی بر متن غیرمتمرکز شده است. سخنگوی متا روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد: «این شرکت در حال بررسی ایجاد یک شبکه اجتماعی مبتنی بر متن مستقل است که در آن کاربران می‌توانند پیام‌هایی درباره علایقشان به اشتراک بگذارند.» قبلا گزارش‌هایی از راه‌اندازی این پلتفرم منتشر شده است که نشان می‌دهد، ساختار آن غیرمتمرکز خواهد بود؛ به این معنی که کاربران احتمالا می‌توانند سرورها یا جوامع مختلفی ایجاد کنند که هر کدام قوانین خاص خود را دارند. این شبکه اجتماعی جدید مانند فیس‌بوک یک پلتفرم مرکزی نیست که توسط متا کنترل شود. این مفهوم شبیه به Reddit یا Discord است؛ اما ساختار آن متفاوت از نحوه عملکرد سایر پلتفرم‌های متا است. دن آیوز، تحلیلگر مالی Wedbush Securities درباره این شبکه اجتماعی نوپا عنوان کرد: «این اقدامی هوشمندانه و تهاجمی از سوی مارک زاکربرگ، مدیر اجرایی متا برای برهم زدن اکوسیستم توییتر است. من فکر می‌کنم این شبکه اجتماعی جدید فرصت خوبی برای جذب کاربر دارد؛ چراکه در حال حاضر کاربران به دنبال جایگزین‌های جدید برای توییتر هستند.» طبق اعلام نشریه پلتفرمر، این شبکه اجتماعی جدید با کدP۹۲ در مراحل اولیه است و توسط آدام موسری، مدیر اینستاگرام هدایت می‌شود. متا توضیحات بیشتری در این باره نداده است و قابلیت‌های این پلتفرم یا برنامه زمانی انتشار آن مشخص نیست. یک سرویس جدید از متا، می‌تواند از پایگاه کاربران موجود و بزرگ سایر پلتفرم‌های این شرکت، از جمله دو میلیارد نفری که روزانه از فیس‌بوک استفاده می‌کنند، بهره‌مند شود.
برنامه‌های توسعه پلتفرم جدید در حالی صورت می‌گیرد که متا در تلاش برای رقابت با تیک‌تاک، استراتژی پلتفرم‌های قدیمی خود را تغییر می‌دهد و بر ویدئو و محتوای توصیه‌شده تاکید دارد. اوایل هفته جاری، تام آلیسون، یکی از مدیران فیس‌بوک به شبکه CNN گفت که اپلیکیشن این شبکه اجتماعی در حال آزمایش سیستم پیام‌رسانی واحد است که کاربران مجبور نباشند برای اشتراک‌گذاری محتوایی که در فیس‌بوک پیدا می‌کنند به یک برنامه جداگانه بروند.
رقبای متعدد و بزرگ
قبل از آنکه خبر ارائه پلتفرم مبتنی بر متن متا منتشر شود، جک دورسی بنیان‌گذار و مدیرعامل سابق توییتر از شبکه اجتماعی غیرمتمرکز خود به نام بلو اسکای (bluesky) رونمایی کرد. این شبکه اجتماعی غیرمتمرکز به کاربران اجازه می‌دهد تا سایت‌های خود را میزبانی کنند و حساب‌های خود را از یک ارائه‌دهنده خدمات به یک ارائه‌دهنده دیگر منتقل کنند. آنها می‌توانند با تعیین الگوریتم مورد نظرشان، متن‌ها و پست‌هایی را که تمایل دارند ببینند، کنترل کنند. با اینکه این شبکه اجتماعی هنوز آن‌طور که انتظار می‌رفت مورد استقبال قرار نگرفته است، اما به‌نظر می‌رسد که بتواند در میان کاربران جایگاه خوبی پیدا کند؛ چراکه دورسی به‌شدت روی غیرمتمرکز بودن پلتفرم جدیدش تاکید دارد. شبکه بلو اسکای علاوه بر برخورداری از پشتیبانی مدیران پیشین توییتر، اهداف و دورنمایی را دنبال می‌کند که همسو با خواسته‌های بنیان‌گذاران این شبکه اجتماعی است. در بلواسکای، برنامه‌ها یا اپلیکیشن‌ها می‌توانند در قالب شبکه‌های اجتماعی مجزا فعالیت کنند و هریک قابلیت‌های ویژه خود را داشته باشند. علاوه بر این، شبکه‌های اجتماعی یا اپ‌های ساخته‌شده در بستر پروتکل بلو اسکای به‌دلیل برخورداری از ساختاری ویژه، از نفوذ ویروس‌ها و روبات‌های مخرب جلوگیری می‌کنند؛ البته این ساختار هنوز در ابتدای راه توسعه قرار دارد و اطلاعات جامع و کاملی از عملکرد آن در دسترس نیست.
جف جارویس، استاد دانشگاه نیویورک‌سیتی درباره شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز گفت: «شبکه‌های اجتماعی مستقل نه تنها به کاربران اجازه می‌دهند تا دیدگاه‌های خود را مستقیما برای مخاطبان زیادی منتشر کنند، بلکه به آنها این امکان را می‌دهند محتوای آنلاینی را که می‌بینند، کنترل کنند.
شبکه اجتماعی غیرمتمرکز ماستودون هم یکی دیگر از رقیب‌های توییتر است که در سال۲۰۱۶ راه‌اندازی شد، این شبکه اجتماعی پس از اینکه ماسک معامله خرید توییتر را در اواخر اکتبر به پایان رساند، تعداد کاربران خود را از ۳۰۰هزار کاربر به بیش از ۵/ ۲میلیون افزایش داد. با این حال رشد کاربران آن در ماه‌های اخیر کند شده است. اکنون کاربران ماستودون با ماهیت کمی پیچیده و غیرکاربرپسند یک پلتفرم غیرمتمرکز مواجه هستند. برخی از کاربران این شبکه اجتماعی اعلام کرده‌اند که یافتن دوستان و خانواده‌شان در این پلتفرم سخت است، آنها از این موضوع شکایت داشتند کار کردن در این پلتفرم بسیار پیچیده و گیج‌کننده است. با این همه اما ماستودون در ابتدا بسیار مورد توجه افراد مشهور قرار گرفت. پلتفرم نشر آنلاین Medium هم در ژانویه اعلام کرده بود که یک حساب کاربری در ماستودون ایجاد خواهد کرد تا نویسندگان این شرکت به یک فضای اجتماعی قابل اعتماد و بررسی‌شده دسترسی داشته باشند. تونی استابلبین، مدیرعامل این نشریه در آن زمان گفت که این شبکه اجتماعی جدید به جامعه نویسندگان مدیوم اجازه می‌دهد تا سنت‌های خود را به‌راحتی به اشتراک بگذارند.
شبکه اجتماعی ماستودون و اپلیکیشن‌های مشابه آن از پروتکل شبکه اجتماعی باز و غیرمتمرکز activity pub استفاده می‌کنند. به گزارش سایت خبری مالی مانی کنترل، شبکه اجتماعی جدید متا هم ظاهرا شامل پشتیبانی از ActivityPub می‌شود. بنیان‌گذار ماستودون پذیرش ActivityPub توسط متا را به‌عنوان یک سیگنال بسیار مثبت و اعتباربخش برای شبکه‌های اجتماعی غیرمتمرکز می‌داند. درحالی‌که توییتر و فیس‌بوک توسط یک شرکت کنترل می‌شوند، پلتفرم‌های غیرمتمرکز مانند ماستودون، در هزاران سرور رایانه نصب‌شده و توسط مدیران داوطلبی اداره می‌شوند. طبق گزارش مانی کنترل، اپلیکیشن جدید متا، تحت برند اینستاگرام خواهد بود و به کاربران اجازه می‌دهد از طریق نام کاربری اینستاگرام خود، وارد این اپلیکیشن شوند.
به نظر می‌رسد درحالی‌که ایلان ماسک روز به روز با تصمیماتش باعث تضعیف توییتر می‌شود، غول‌های فناوری برای ساخت پلتفرم‌های آزاد مبتنی بر متن با یکدیگر رقابت می‌کنند. حالا باید دید که برنده این رقابت تنگاتنگ کدام‌یک از آنها خواهند بود.
