کاهش درآمد، اینترنت خاموش، پرداخت هزینههای جاری و تعدیل نیروی انسانی نیز در ادامه به چالشهای آنها اضافه شد؛ تا جایی که مشاور وزیر ارتباطات از کاهش ۸۰ درصدی درآمد برخی از کسبوکارهای اینترنتی خبر داد. تداوم اختلال اینترنت و دیتا سنترها در هفته اخیر هم تعداد تراکنشهای موفق این کسب و کارها را بین ۲۰ تا ۵۰ درصد کاهش داد. حالا تابآوری کسبوکارهای مجازی در دوران پسا جنگ و تردید از جنگ دوباره بیش از پیش اهمیت پیدا کرده است و برخی برای احیای مشاغل دیجیتال، اینترنت اضطراری یا همان اینترنت طبقاتی و برخی دیگر هم بستههای حمایتی به ویژه پرداخت تسهیلات را تجویز کردهاند.
شفافیت مهمتر از حمایت
تنها یک روز از تجاوز رژیم صهیونیستی به کشورمان گذشته بود که اتحادیه کسبوکارهای مجازی خواستار تمدید موعد پرداخت تعهدات شرکتها حداقل تا دو ماه شد و سازمان نظام صنفی رایانهای هم در نامهای خطاب به مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی خواستار تسهیل و تعویق موقت در پرداختهای بیمهای شد. با این حال تامین اجتماعی فقط چهار روز (تا چهارم تیر) به کسبوکارها مهلت پرداخت بدون جریمه داد. این نخستین زخم مالی بود که کسبوکارهای حوزه فناوری اطلاعات از جنگ برداشتند و دود این اقدام به چشم نیروی انسانی کسبوکارها رفت و به نوعی موجی از تعدیل نیرو در برخی شرکتها به راه افتاد.
البته پس از گذشت چند روز معاون اول رئیسجمهور خطاب به مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی خواستار تعویق در دریافت حق بیمه شرکتهای فاوا شد. سازمان امور مالیاتی نیز در ادامه مهلت ارسال اظهارنامه مالیاتی برای شرکتهای حقوقی را تمدید کرد. در شرایط جنگ و تعطیلی کسبوکارها طبیعتا مشکل اصلی آنها پرداخت اقساط وامهاست که به همین خاطر بانک مرکزی به بانکها دستور داد تا مهلت پرداخت اقساط تسهیلات را تمدید کنند. البته هنوز برای بررسی عملکرد دستگاههای مربوطه در اجرای این دستورها زود است، با اینکه حمایتهای مالی دولت از کسبوکارها در دوران پسا جنگ بدیهی است، اما مشخص نیست که این حمایتها با توجه به عدم قطعیت در تداوم یا اتمام جنگ، ادامه داشته باشند.